Newid cyfenwau yn yr oes o'r blaen.

[Nanog]

Dwi wedi bod yn gwneud rhwyfaint o hel achau. Mae'n ddiddorol iawn. Ond, mi ddes i ar draws un o fy nghyn-deidiau oedd a'r enw Davies fel cyfenw ond roedd gan ei dad gyfenw arall sef Nicholas. Rwy'n weddol sicr mae hwn oedd y tad. Mi ddywedodd rhywun wrthyf fod hyn yn digwydd yn weddol aml yn y gorffennol. Oes unrhyw un yn gwybod am hyn a pam dylai'r bobl wneud hyn? Rwy'n siarad am ddiwedd y ddeunawfed ganfrif.

[Josgin]

Roedd yn arferiad tan tua 1840 i Gymry gymeryd enwau cyntaf eu tadau fel cyfenw - Buasai mab Huw Jones yn rhywbeth Hughes, mab Henry Jones yn rhywbeth Parry , mab Richard Jones yn rhywbeth Prichard. Fe wnaeth yr arfer farw allan tua'r adeg roedd cofrestru genedigaethau wedi dod yn orfodol, ac i'r censws gael ei gymeryd. Fy h-h-daid (ganwyd tua 1825 yn Llanberis) oedd yr un olaf i gymeryd enw cyntaf ei dad.

[Nanog]

[glyn roberts]

Fe fyddaf i yn gwneud tipyn o hel achau , ymchwilio i hanes fy nheulu fy hunnan ac i bobl eraill hefyd.Roedd yn arferiad cyffredin i roi enw cyntaf y tad fel ail enw i'r mab.Er engraifft enw fy h-h-h-h-h-h daid oedd Charles Mark , ei fab yn Lewis Charles a'i ferch ynntau yn Catherine Lewis.Yn aml iawn nid oedd y wraig yn defnyddio ail enw y gwr.Catherine Lewis oedd enw gwraig Charles Mark ond nid wyf wedi darganfod unrhyw gyfeiriad ati fel Mrs Charles.Ar eu carreg fedd maent wedi eu cyfnodi fel Charles Mark a Catherine Lewis ei wraig.
Mae yn weddol hawdd darganfod unigolion pan maent wedi eu henwi yn y drefn yma , ond weithiau mae yna engreifftiau o unigolion neu hydynoed deulu cyfan yn newid eu cyfenw heb reswm amlwg ac mae hyn yn ei gwneud yn anodd iawn olrain hanes y teulu.
Ni fyddaf yn hoffi defnyddio y gair cyfenw gan nad yw yr hen drefn Gymreig o enwi yn cymharu a'r dref Saesnig o gyfenwau.Yn yr engraifft uchod Lewis fab Charles a Catherine ferch Lewis yw ystyr yr ennwau nid oes cyfenw teuluol fel sydd yn y drefn Saesnig.

[Hen Rech Flin]

[geraintj]

[glyn roberts]

glyn roberts a ddywedodd:
Er engraifft enw fy h-h-h-h-h-h daid oedd Charles Mark ...

Ie Charles Mark o Dy Mawr , Bryncroes . Yr oedd yn un o sefydlwyr y ffudd Methodistaidd yn Llyn.Yn llyfr dathlu dauganmlwyddiant Capel Ty Mawr mae tipyn o son am John Griffydd Ellis a fu yn arolygwr seiadau Llyn am gyfnod , cyn i Charles Marc ymgymeryd a'r gwaith.Os mai hwn yw yr un John Griffith mae son amdano ef a Charles Mark yn gwrando ar Jenkin Morgan yn pregethu yn Towyn , Tudweiliog yn 1747 .ac yr oedd y ddau yn gwrando ar William Williams , Pantycelyn yn pregethu yn 1748. Os yw hyn o ddiddordeb fe allaf wneud copi o'r tudalenau dan sylw a'i gyrru i chwi.

[geraintj]

Glyn,

Fe anwyd fy John Griffith i tua 1730 felly os oedd yr un wyt ti'n sôn amdano o gwmpas cyn Charles Marc nid yw'n debygol mai o ydyw. Beth bynnag, diolch am y wybodaeth!