Lluniau o Iraciaid yn Bagdhad

[Garnet Bowen]

Ma'n edrych ma'r unig reswm ma nhw'n gaddo newid petha ydi achos fod y cyhoedd wedi ffendio allan, sy'n golygu ma jusd PR ydi'r addewidion.

Ond mewn democratiaeth, mae'r cyhoedd yn holl bwysig. Yn ystod Rhyfel Fietnam, fe fu rhai o filwyr America yn gyfrifol am lofruddio holl drigolion pentref My Lai - dynion, merched a phlant. Fe wnaeth y cyhoedd "ffeindio allan", ac fe fuo'r digwyddiad hwnw yn gyfrifol am newid agwedd niferoedd anferth o bobl tuag at y rhyfel. A fuo 'na ddim My Lai wedyn. Dyna ydi grym y cyhoedd mewn democratiaeth - mi wneith gwleidwyr drio'u gorau i'n twyllo ni, ond unwaith mae'r gath allan o'r cwd, mae hi'n anodd iawn iddyn nhw fynd yn ol i'w hen arferion. Os ydi Bush am ddal ei afael ar rym, mae'n rhaid iddo fedru dangos ei fod o o ddifri am rhoi stop ar y math yma o beth. Mae un enghraifft yn niweidiol, dwy neu dair enghraifft yn ddifrifol, ond byddai polisi parhaol o artaith yn ddigon i droi'r cyhoedd (sy'n amheus ynglyn a'r rhyfel yn barod) yn ei erbyn o yn llwyr.

[Cwlcymro]

Ond os ydi'r fyddin angan 'public outrage' er mwyn trio stopio'r math yma o gamdrin, yna mai'n amlwg ei bod nhw wedi bod yn ddigon parod i adael iddo ddigwydd tan ein bod ni wedi ffendio allan.
Mae hynnu yn golygu fod y camdrin yn fwy na 'unfortunate rouge element' ac yn rhywbeth mae'r fyddin yn barod i'w oddef.

[Macsen]

Y Guardian yn siarad a un o'r carcharorion yn y lluniau. Fanyn!

[Sioni Size]

Be, un datganiad mae Amnesty rioed wedi ei wneud ia Garnet? Human Rights Watch hefyd, yn ogystal a'r hyn ddarllenais ddoe gan Amnesty, yn nodi tystiolaeth ei fod yn systematig. Milwyr eu hunain yn dweud ei fod yn systematig. Iraciaid yn nodi ei fod yn systematig.
Dangos enghraifft o'r hyn sy'n digwydd mae'r lluniau. Mae'r milwyr yn cael eu disgyblu oherwydd eu bod wedi eu ffendio allan, nid oherwydd eu bod wedi ei wneud o.
Ti'n son am My Lai. Fel y lluniau hyn, cafodd My Lai effaith oherwydd fod na rywun wedi gollwng y gath o'r cwd. Un enghraifft o ddigwyddiadau beunyddiol oedd My Lai - dyna pam fod 2 filiwn i 3 wedi eu lladd gan America'n Fietnam. Tria weld nad ydi America yna i achub Iraciaid.

[Leusa]

Dim bofi fi ddim isho gweld llun o ddyn noeth marw wedi ei lapio a cling ffilm (falle mai Roy Orbison dio?) bob tro dwi'n logio ar y Maes.

pe na byddai hyn yn fater siriys, bydda'r atgof o roy orbinson mewn cling ffilm yn gwneud i mi chwerthin.

ga i ofyn, gan fy mod i yn anffodus heb fod yn dilyn y newyddion yn ddiweddar, be ydi'r diweddara ynglyn a'r honiada mai dim lluniau diweddar oedd y lluniau penodol yma?
Y peth ofnadwy os gaiff hynny ei brofi ydi bod na brawf pendant o arteithio gan filwyr ers blynyddoedd, nid jyst ryw 'one-off' gan milwyr seico oedd o.

[Cwlcymro]

Y diweddara ydi fod neb yn gwybod. Ma'r Mirror yn mynnu fod nhw'n wir, ond yn gwrthod datgelu ei sources (digon teg)
Mae'r fyddin yn ei trin fel bo nhw'n wir, ond heb benderfynnu os ydyd nhw.

Mae'r rhan fwya o ffactora nath wneud i bobl ei ama nhw yn rhai diniwed yn ol yr Independant, e.e.

gwn anghywir (ma'r A1 sy'n y llun dim yr A2 fel sy'n Iraq) - mae pobl sy'n deall gynau yn deud fod hi'n amhosib deud y gwahaniaeth o'r llunia

lori anghywir (lori yn edrach fatha lori sydd ddim yn cael ei ddefnyddio yna) - amhosib deud eto

crys y boi (Shia efo baner Iraq ar ei grys, fysa nhw byth yn gwneud hynny) - crys peldroed Iraq ydio, ma'r rheini yn cael ei gwisgo yn yr ardal Shia.

Lluniau du a gwyn (anamal ma pobl yn defnyddio y rhain mewn bywyd bob dydd) - pwy a wyr, ella fod na reswm

Dydy'r carcharor ddim yn trio amddiffyn ei hun - ella fod o'n KO'd.

[GT]

Ma'n edrych ma'r unig reswm ma nhw'n gaddo newid petha ydi achos fod y cyhoedd wedi ffendio allan, sy'n golygu ma jusd PR ydi'r addewidion.

Ond mewn democratiaeth, mae'r cyhoedd yn holl bwysig. Yn ystod Rhyfel Fietnam, fe fu rhai o filwyr America yn gyfrifol am lofruddio holl drigolion pentref My Lai - dynion, merched a phlant. Fe wnaeth y cyhoedd "ffeindio allan", ac fe fuo'r digwyddiad hwnw yn gyfrifol am newid agwedd niferoedd anferth o bobl tuag at y rhyfel. A fuo 'na ddim My Lai wedyn. Dyna ydi grym y cyhoedd mewn democratiaeth - mi wneith gwleidwyr drio'u gorau i'n twyllo ni, ond unwaith mae'r gath allan o'r cwd, mae hi'n anodd iawn iddyn nhw fynd yn ol i'w hen arferion. Os ydi Bush am ddal ei afael ar rym, mae'n rhaid iddo fedru dangos ei fod o o ddifri am rhoi stop ar y math yma o beth. Mae un enghraifft yn niweidiol, dwy neu dair enghraifft yn ddifrifol, ond byddai polisi parhaol o artaith yn ddigon i droi'r cyhoedd (sy'n amheus ynglyn a'r rhyfel yn barod) yn ei erbyn o yn llwyr.

Mae'n dibynnu am faint o amser ti'n medru cadw'r arteithio yn gudd. 'Roedd honiadau cyson o artaith gan y lluoedd diogelwch yng Ngogledd Iwerddon trwy'r 70'au ac yma ac acw yn yr 80au a'r 90au. 'Doedd y llywodraeth ddim yn dioddef oherwydd hyn - er rhaid cyfaddef i reoliadau holi carcharorion dynhau yn sylweddol yn yr 80au.

Un peth sy'n sicr ynglyn a'r busnes diweddaraf yma. 'Dydi pob gweithred o artaith heb ei ffilmio, ac nid yw pob llun wedi dod i'r wyneb. Roedd dipyn go lew o'r math yma o beth yn mynd ymlaen.

Mae hefyd yn ddiddorol nad oedd y milwyr yn poeni cael eu ffilmio yn cam drin carcharorion.

[Gruff Goch]

Mae hefyd yn ddiddorol nad oedd y milwyr yn poeni cael eu ffilmio yn cam drin carcharorion.

Ydi, yn union. Mae'n dangos nad oedden nhw'n teimlo eu bod nhw'n gwneud fawr o ddim o'i le, a bod yna gryn slac yn niwylliant milwrol lluoedd arfog America i ganiatau i'r math yma o beth ddigwydd yn eithaf agored (mae un llun yn dangos Iraciaid yn cael eu cam-drin yn agored ar un o goridorau'r carchar; nid mewn stafell gudd oed hyn yn digwydd).

Mae'r lluniau'n awgrymu fod teimlad o fewn lluoedd arfog fod yr Iraciaid yn bobl i'w concro, nid eu gwneud yn rhydd.

Mae'r ffaith fod Bush wedi cyfaddef ei fod yn ymwybodol o honiadau o gam-drin nôl yn Ionawr ond eto heb wneud dim nes iddo weld y lluniau ar CBS hefyd yn warthus.

[Garnet Bowen]

Dim mod i isho mynd mewn i'r ddadl dwp o "ma milwyr Prydain a America yn waeth na rhai Saddam" ond faint o bobl ddiniwed sydd wedi ei lladd yn Iraq Garnet?

Mae dod o hyd i ffigyra pendant yn amhosib. Coilia neu beidio, dydi America a Phrydain ddim yn cyhoeddi faint o bobl sy'n cael ei lladd gan ei milwyr. Dydi nhw ddim hyd yn oed boddro eu gwthio mewn i dwll yn y ddaear, ma nhw yn ei lladd, yn cerddad ffwrdd ac yn anghofio amdanyn nhw.

Datganiad teg?

Ti'n cymysgu dau beth yn fama. Fedri di ddim cymharu y bobl sy'n cael eu lladd yn ddamweiniol mewn ryfel gyda phobl sy'n cael eu hartreithio a'u lladd yn fwriadol gan heddlu cudd. Mae un yn ddadl yn erbyn bob rhyfel, mae'r llall yn ddadl yn erbyn torri rheolau rhyfel.

[Gruff Goch]

Ti'n cymysgu dau beth yn fama. Fedri di ddim cymharu . Mae un yn ddadl yn erbyn bob rhyfel, mae'r llall yn ddadl yn erbyn torri rheolau rhyfel.

Dwi'n meddwl dy fod ti'n camddaeall ergyd neges Cwlcymro Garnet.

Nid cymharu y bobl sy'n cael eu lladd yn ddamweiniol mewn ryfel gyda phobl sy'n cael eu hartreithio a'u lladd yn fwriadol gan heddlu cudd oedd ei fwriad, ond dangos fod y Cynghreiriaid, fel Sadam, yn amharod i wneud gwir niferoedd y bobl sy'n cael eu lladd gan eweithredoedd yr Americaniaid yn gyhoeddus.

Roedd beth wnaeth Sadam i'r Iraciaid yn erchyll. Os ydi'r hyn mae'r Americaniaid yn Irac yn gyfiawn (boed y lladd a'r dinistrio yn ddamweiniol neu yn anochel neu beidio), yna pam nad ydyn nhw'n fodlon gwneud o leiaf ymdrech i gyfrif sawl diniweitin sy'n marw o ganlyniad i'w gweithredoedd?

Yntau a oes ganddyn nhw rywbeth (arall) i'w guddio?