Iolo Williams ai sylwadau ar ffermio

[DAN JERUS]

Sgwn i beth yw barn maeswyr-e ar sylwadau Iolo Williams ynglyn a ffermio'n ddiweddar? Ddim dyfyniad i law gennyf ond mi ddarllenais i ei fod wedi son nad oedd erioed wedi gweld ffermwr tlawd, eu bod i gyd yn gyrru 4x4's ac fod eu dull o ffermio progressive yn gwneud drwg mawr ir amgylchedd.Dwi'n cytuno hefo fo'n hun.Does 'na neb yn cwyno fel ffarmwr

[Hywel Ainsley]

Does 'na'm dwy waith fod amaethwyr wedi newid tirlun Cymru mewn ffordd llawer dwysach na wnaeth diwydiant erioed. Fyddai Llywelyn fawr ddim yn adnabod Eryri foel heddiw a peryg mai rhywbeth felly sy'n poeni Iolo Glunfawr.
Cyfarfod gofynion bwydo lleol fu ffermwyr Cymru'n draddodiadol ac ers i'r gofynion rheinni gael eu diwallu'n ddigonol a rhatach gan gig a grawn o leoedd eraill mae nhw wedi dod yn fwy fwy ddibynol ar grantiau. Mae nhw'n fusnesau di-fusnes, ddim ond yn gallu bodoli mewn sefyllfa ffals a honno'n amhosib i'w chynnal yn y tymor hir.
Mae'n rhaid darganfod ffordd o gynnal cymunedau gwledig Cymreig ond mae'n rhaid iddi fod yn system dryloyw. Mae'r ffermwyr yn twyllo pawb os ydynt yn credu fod ganddynt hawl ddiymwad i fyw mewn tai moethus mewn mannau delfrydol a hynny ar drael gweddill trigolion Cymru.

[DAN JERUS]

Cytuno Hywel.Dwi'n cofio imi gael gwahoddiad i fod ar y rhaglen "pawb ai farn" o Gaerfyrddin unwaith.Y pwnc llosg ar y pryd oedd y modd yr oedd anifeiliaid yn cael eu cludo o'r wlad yma i ffrainc.Y bore hwnnw ro ni'n digwydd bod yn y banc yn ciwio tu ol i'r boi 'ma a oedd y edrych fel ffarmwr, bocha coch, three in one tweed etc (ond o ni methu bod y siwr, wrth resm).Roedd o'n pigo travellers cheques gan ei fod yn mynd i mexico, o bobman (odd o'n gweiddi-sirad hefo'r ddynes fach tu ol i'r gwydyr felly o ni methu a helpu gwrando )Dwi'n cofio meddwl ar y pryd pa mor ddoniol y byddai os mai ffermwr ydoedd, ac ei fod yntau am fynd ar y rhaglen y noson honno hefyd.Ffyc mi, pwy oedd ar ei draed yn y stiwdio y noson honno, yn cwyno am ddiffyg arian ac yn pwyntio bys ar y panel oedd Iago Gonzales Prythech.Roedd y sefyllfa'n un swreal a dweud y lleiaf.Ddim dweud nad oedd y ffermwr yn haeddu gwyliau'n yn llai 'na neb arall, ond mae sefyllfa or fath yn gwneud i rhywun amau, ynghyd a'r 4x4's, 'na'n draddodiadol tight y mae ffermwyr, nid tlawd o bosib.

[Cardi Bach]

Dyma'r erthygl yn y WMail gyda dyfyniadau Iolo:

Mae'n werth nodi i mi ddarllen yn gymharol ddiweddar fod yr un faint o goed yng Nghymru heddiw ag oedd yng Nghymru Glyndwr. Sai'n gweud ma'n nhw'n goed tra gwahanol ac yn bodoli mewn mannau gwahanol ac ar gyfer dibenion gwahanol...ond 'na fe.

[Rhys]

A mi gafodd llawer o goed ar hyd ynys Prydain eu dymchwel ar gyfer adeiladu llongau yn y rhyfeloedd Imperialaidd yn erbyn Ffrainc. Dim bai y ffarmwrs i gyd.

[Geraint]

Dwi'n cytuno yn llwyr ar yr effaith ma amaethyddiaeth wedi cael ar dirlun ac amgylchedd y wlad. Mae Iolo Williams yn gweld yr effaith yn glir, gyda dirywiad enfawr yn nifer o rhywiogaethau o adar.

Ond dwi'n meddwl fod en 'harsh' i feio popeth ar y ffarmwr, a cyffredinoli ayb. Ma'r ffarmwr tlawd wedi ddim yn bodoli bellach am ei fod wedi methu cystadlu a wedi gorfod gadael y diwydiant. Dydi fferm fach ddim yn gynhaladwy bellach, rhaid cael incwm ychwanegol.

Hefyd, rhaid cofio rhaid i ffermwyr ddilyn polisiau y llywodraeth i gael arian. Yn y 70au ac 80au, roedd nifer o grantiau ar gael i wella tir yn amaethyddol, sef aredig tir mynddig/rhosdir/corsdir ayb, ac ei ail-blannu efo glaswellt mwy ffrwythlon. Y canlyniad yw caeua gwyrdd taclus ymhobman, sydd ddim yn cynnal bron dim amrywiaeth o fywyd gwyllt.

Yn ddiweddar, oherwydd newid ym mholisiau CAP ewrop, ma na arian ar gael i fynd y ffordd arall, sef ffermio mewn ffordd sy'n gwarchod cynefinoedd, a hybu bywyd gwyllt. Mae'r ffarmwr dal i dderbyn arain o'r llywodraeth, trwy cynlluniau fel Tir Gofal, ond am rhesymau cwbl gores i be roeddent arfer cael arian am!

Dwi'n ffindio hi'n anodd i feio ffermwyr yn llwyr, am fod ei gwaith wedi adlweyrchu polisi y llywodraeth. Wrth sgwrs ei fod yn mynd i drio am grantiau os maent ar gael. Dwi wedi cwrdd a nifer o ffermwyr, ma na bob math o gymeriadau i gael, hyd yn oed rhai sydd efo diddordeb yn y bywyd gwyllt sydd o'i gwmpas, ac yn gweld tristwch yn pethau fel y ffordd mae nifer o adar wedi diflannu.

Mae be ddylai gwneud efo'r sustem grantiau yn beth cymleth iawn. Mae'r symudiad tu at talu iddynt gofalu ar ol y tir yn un diddorol, un sydd yn ei rhoi fel stiwardiaid y tir. Dwi'n cytuno fod rhaid i ffermio fod yn fwy cymunedol a cynaliadwy, ond gyda'r sustem bresennol o cyflenwi arch-farchnadoedd sydd yn rhoi prisiau gwael i'r ffarmwr, a gyda bron pawb yn prynu bwyd o arch-farchnadoedd, mae'n anodd weld sut neith y sefyllfa newid.

[DAN JERUS]

Geraint:
Hefyd, rhaid cofio rhaid i ffermwyr ddilyn polisiau y llywodraeth i gael arian. Yn y 70au ac 80au, roedd nifer o grantiau ar gael i wella tir yn amaethyddol, sef aredig tir mynddig/rhosdir/corsdir ayb, ac ei ail-blannu efo glaswellt mwy ffrwythlon. Y canlyniad yw caeua gwyrdd taclus ymhobman, sydd ddim yn cynnal bron dim amrywiaeth o fywyd gwyllt.

Roedd y grantiau ti'n son amdanynt yn bodoli mewn gwirionedd ers y pumdegau.Yn ol cyfaill imi, ai daid yn delio hefo ffermwyr y diwydiant laeth yn bennaf, roedd ambell ffermwr adeg hynny'n tynnu'r piss, yn cael grantiau drwy'u clustiau ac yn arwyddo ffurflenni yn datgan y nifer anghywir o'u hanifeiliaid.Toedd pawb ddim wrth reswm, gyda rhai yn gweithio'n galed ac onest.Ti'n gorfod derbyn fod creu unrhyw fywoliaeth o'r tir ac o natur yn mynd i fod yn anodd ac yn lafur oes (os ti'n lwcus), mae hi wedi bod erioed ddo'n tydi? ar un llaw ti eisiau rhoi dy gefnogaeth llawn i ffermwyr Cymraeg ga ei fod yn bwysig hybu unrhyw fusnes sy'n creu cynhyrch lleol (yn enwedig os ydi'r cynyrch hwnnw'n mynd tuag at cynnal y teulu).Mae hanes a chymeriad cefn gwlad yr un mor bwysig ac hanes unrhyw sector arall yng Nghymru.Ar y llaw arall, mae yn fy nigio i braidd nad ydynt i weld yn fodlon newid ei ffyrdd o ran yr amgylchedd.Mae engreifftiau prin natur yn cael ei difa,mae'r tyrbeins gwynt yn eu chael hi ganddynt (agwedd fine, but not on our doorstep o bosib?)Falla fod bywoliaeth anodd or fath yn gwneud rhywun rhoi ei ben i lawr i pob achos ar wahan i gynnal y bywoliaeth hwnnw ond allom ni'm ddim fforddio gwneud hynny bellach.

[Rhys]

Ar y llaw arall, mae yn fy nigio i braidd nad ydynt i weld yn fodlon newid ei ffyrdd o ran yr amgylchedd. Mae engreifftiau prin natur yn cael ei difa,mae'r tyrbeins gwynt yn eu chael hi ganddynt (agwedd fine, but not on our doorstep o bosib?)Falla fod bywoliaeth anodd or fath yn gwneud rhywun rhoi ei ben i lawr i pob achos ar wahan i gynnal y bywoliaeth hwnnw ond allom ni'm ddim fforddio gwneud hynny bellach.

O be dwi'n glywed ar y radio ar teledu, mae fferwyr yn awyddus iawn i gael melinau gwynt wedi eu lleoli ar eu tir gan ei fod yn ffynhonell incwm da, a gwell fyth os ydynt yn eu codi eu hunain fel yn achos cwmni Ail Wynt yn Nyffryn Conwy. Trigolion lleol (o'r ardal yn wreiddiol a phobl dwad) ac pobl o drefi a dinasoedd sy'n mwynhau'r golygfeydd sy'n gwrthwynebu ffermydd gwynt.

[DAN JERUS]

Dwi'n cofio cael dadl melin wynt hefo merch fferm cwpl o flynyddoedd yn ol a oedd yn cwyno fod y swn yn ypsetio defaid y fferm (o gysidro ei hardal hi, y broblem swn ydi'r peth olaf y dylai defaid boeni am eu ypsetio!) a fod pobl cefn gwlad yn cael eu dympio gyda problemau "pobl eraill" h.y mai problem y "pobl eraill" ma oedd yr amgylchfyd.Hollol boncyrs.Mae hi'n gweithio yn adran cold meats Tescos bellach, chware teg iddi

[Sosij Fowr]

ro ni'n digwydd bod yn y banc yn ciwio tu ol i'r boi 'ma a oedd y edrych fel ffarmwr, bocha coch, three in one tweed etc (ond o ni methu bod y siwr, wrth resm)

wrth reswm!