Ail brydaneiddio Lloegr?

[brwynen]

http://www.rheged.com/

Canolfan newydd ym Mhenrith

[Prysor]

Ia, da (a croeso i'r Maes, Brwynan) blaw mae'r lle wedi agor ers rhyw 3 mlynadd, dwi'n siwr. Ti di bod yna?

[Seonaidh/Sioni]

Ai, mae'r ganolfan ar agor ers blynyddoedd. Ond beth, yn wreiddiol, oedd "Lloegr"? Mae cyfeiriad yn Aneirin (Y Gododdin) i fois Gododdin yn ymladd yn erbyn y "Lloegrwys" yn ymyl Catraeth. Hefyd, mae hen deyrnasau Deifr (Deira) a Brynaich (Bernicia) wedi eu cymryd drosodd gan yr Eingl - ond yn dal i gynnwys lot o bobl (mwyafrif am sbel) oedd yn arfer rhyw fath o Gymraeg. Caed hefyd Elfed, hen deyrnas o gwmpas Lloidis, yn dal i fyw fel gwlad Geltaidd am ychydig ar ol cwymp Gododdin (ie - siaredwyd Saesneg yng Ngaeredin cynt nag yn Lloidis!). Efallai daeth "Bernicia" (Brynaich) o'r hen lwyth Geltaidd "Brigantes" oedd yn trigo rhwng Manceinion a Gododdin. Ond Lloegr/Lloegrwys? O ble daeth hynny?

Am Reged, hen deyrnas o gwmpas Caerliwelydd oedd honno. Goresgynwyd gan y Northumbriaid am sbel (hyd Dunragit - Din Rheged - yn ymyl Sròn Rathair), ond pan ddaeth y Llychlynwyr/Daniaid, ymunodd Rheged ag Ystrad Clud. Weithiau fe enwid y deyrnas na yn "Cymru" (Cumbria). Dw i ddim yn credu mai rhan o Loegr wreiddiol fu hyn.

Efallai mai yng nghanolbarth Lloegr heddiw y ceir y Lloegr wreiddiol, rhyw deyrnas Geltaidd i'r dwyrain o Bowys, llawn milod gwylltion a fforestydd morion (dywedir i'r hen Fercians dorri lawr lot o goedwigau). Prifddinas? Efallai Caerlyr (Ratae i'r Rhufeiniaid). Yn ol Shakespeare, ond oedd Llyr yn frenin Lloegr?

Felly, bydd "Ail-brydaneiddio Lloegr" yn dechrau pan fydd y Birmingham Post ac ati yn cyhoeddi pethau yn y Gymraeg. Am Reged (ac, yn wir, mewn mannau eraill yng Ngogledd Lloegr a De-Orllewin yr Alban) mae hen rifolion yno sy'n swnio'n Gymraeg iawn, e.e. yann tyan tethera pethera pimp sethera lethera hovera dovera dick yann-a-dick tyan-a-dick tether-a-dick pether-a-dick bumfit yann-a-bumfit tyan-a-bumfit tether-a-bumfit pether-a-bumfit giggot. Rhifolion benywaidd, i gyfrif defaid. Hyd at ddiweddar iawn, mae'r hen "Reged" wedi bod yn cael ei Seisnigeiddio.

[celt86]

Felly, bydd "Ail-brydaneiddio Lloegr" yn dechrau pan fydd y Birmingham Post ac ati yn cyhoeddi pethau yn y Gymraeg.

Papur lleol Cymru ia? Ynghyd a'r Shropshire Star, Sollihull Gazette, Wolverhampton weekly ar West Bromwich Echo.

[brwynen]

Petai pobol Lloegr yn ailddarganfod eu gwir brydeindod, o rhan yr iaith a'r hanes cyn sacsonaidd tybed fyddem ni'n medru ailymfalchio ym Mhrydain, Ynys Y Cedyrn. A oes ganddym mewn gwirionnedd hen hiraeth am ein hynys i gyd ag am fod yn brydeinwyr, sydd yn parhau i lesteirio ein dyseifiadau cymreig.

Ai dyma pam, yn anterth cyrhaeddiad Prydain pan ymfalchid yn Arthur, Buddug, ayyb y medre gymaint o Gymru blaenllaw hefyd fod yn brydeinwyr balch.

[Dewin y gorllewin]

Ia, da (a croeso i'r Maes, Brwynan) blaw mae'r lle wedi agor ers rhyw 3 mlynadd, dwi'n siwr. Ti di bod yna?

Bues i yna yn 2002 a odd wedi bod ar agor ers tipyn y pryd hynny!

[ap Dafydd]

Os oes unrhywun am ailbrydaneiddio Lloegr, dechrau gyda Croesoswallt, Ergyng, a'r gororau efallai?

Llefydd lle siaradwyd Cymraeg yn ddiweddar.

hwyl

Ffred

[Maelor]

Os oes unrhywun am ailbrydaneiddio Lloegr, dechrau gyda Croesoswallt, Ergyng, a'r gororau efallai?

Llefydd lle siaradwyd Cymraeg yn ddiweddar.

hwyl

Ffred

Mae'r Gymraeg dal i'w glywed gan nifer o frodorion ardal Croesoswallt. Does ond and gwylio darllediadau Newyddion BBC Cymru am y marwolaethau yn yr ardal wythnos dwetha a'r cyfweld pobl lleol sydd wedi bod i weld ychydig o bresenoldeb y Gymraeg sydd yn parhau i fod yno.

Ac o ran Rheged, mae'r lle wedi bod yn gored ers o leiaf 2002 ac o be dwi'n ddallt mae'n le digon gwael o ran dysgu am treftadaeth Celtaidd yr ardal yma, diffiniad gwael Lloegr o'u hanes "Dark Ages = Celtic" ydy o.