Tudalen 1 o 1

Prydain, Cynrychiolaeth Gyfrannol a Phleidlais Amgem

PostioPostiwyd: Sad 01 Awst 2009 5:36 pm
gan Diobaithyn †
Rhaid gwynnebu'r ffaith - mae system etholi cyntaf wedi'r postyn (first past the post) Prydain yn hen ffassiwn, ac mae'n hen bryd i ni ei newid er rhywbeth fwy democrataidd sy'n fit o wlad a oedd, yn ei dydd, yn arweinwr y byd ar ddemocratiaeth. Am rhu hir rhydym wedi fod o dan y ddeuopoli yma o dau blaid gwleidyddol, yn rhoi pleidleiswyr dan y bwyssau i ddewis y lleiaf o ddau drwg yn hytrach na'r plaid wir sy'n ymorchi a'i syniadau gwleidyddol.

Or diwedd mae'r llywodraeth yn gwynnebu hyn, nid allan o'i chalon wrth gwrs (mae Gordon yn wrthwynnebu unrhyw newid yn y system etholi) ond oherwydd mae ei dyddiau yn pwer - ac efallai fel plaid mawr o gwbl, bron a dod i ben. Y gynllun presennol yw am refferendwm ar yr un dydd a'r etholiad cyffredinol - tric clyfar gan Llafur, gan fod Cameron yn erbyn newid (carwr o'r cyntaf wedi'r postyn - y system a fydd yn cael o mewn i Rhif 10) - ac fydd ymgyrch 'NA' ar y refferendwm yn strwa y delwedd o 'NEWID' mae'n ceisio creu am ei hun. Fydd y refferendwm, os rhydym yn ei gael, yn rhoi yr opsiynau o Newid neu Dim Newid.

Pleidlais Amgwm (Alternative Vote) fydd y system orau - a'r system dau rownd fydd yr orau allan o rheini. Dim mor eithafol a Cynrychiolaeth Gyfrannol, mae eithaf llawer yn cefnogi hyn (gan gynnwys Peter Hain). Fe fydd o'n fafro'r pleidiau llai mwy na'r system presennol, gan lleihai pleidleisiau wastraff ac hefyd y digwyddiad sy'n rhoi pobl dan bwysau i bleidleisio am y pleidiau mawr - e.e, dan y system presennol, os mae rhywun yn fyw yn ardal lle Llafur neu'r Ceidwadwyr sydd yn fwyaf tebygol i ennill, ac fe hoffaf gweld y Lib Dems yn ennill ond gwell gen i Lafur na'r Ceidwadwyr, maent yna'n cael ei rhoi dan bwysau i bleidleisio am y lleiaf o'r dau drwg yn hytrach na 'wastraffu' ei pleidlais ar plaid ni sy'n tebygol o ennill. Ond dan Pleidlais Amgwm, gan rhestri y plaidiau hoffech gweld efo rhifau yn 'instant run-off' (felly, yn yr esiampl, Lib Dems = 1, Llafur = 2) neu pleidleisio am y plaid hoffech fwyaf yn y rownd cyntaf (Lib Dems yn yr esiampl) ac yna am eich hoff plaid yn yr ail rownd sydd jest y dau orau o'r rownd cyntaf (felly, Lib Dems, ac os nid nhw, Llafur). YFMI, mae'r system dau rownd yn gwell na 'instant run-off' gan eich fod dim ond yn pleidleisio am a eich ail dewis o blaid pryd mae rhaid i chi - (gan defnyddio'r esiampl, mae'r person dim ond yn helpu Llafur os mae'r Lib Dems allan o'r gem) - yr unig gwall yw fod rhaid i bobl troi lan i pleidleisio dwy waith. Mae'r system yn cael ei ddefnyddio i dewis Arlywydd Ffrainc.

Mae STV Cynrychiolaeth Gyfrannol yn gweithio'r un oeth a 'instant run-off' ond hefyd efo mwy nag un cynrychiolydd am ardal a nifer o bob plaid yn cydberthyniad efo'r canran o'r pleidlaisiau gafodd. Ond mae hyn yn torri'r cyswllt rhwng y pobl ar cynrychiolydd gan eich fod yn pleidleisio am plaid yn hytrach nag cynrychiolydd o blaid, felly gwell gen i AV. Ond mae'r dau system - AV a PR, yn rhoi fwy o bwer i'r pleidleisiwr na sydd nawr, ac fydd newid i un o'r dau, yn enwedig Pleidlais Amgen dau rownd, yn creu democratiaeth Prydain yn fwy iach a teg