Plaid Cymru yn troi cefn ar Goleg Ffederal Cymraeg go-iawn?

[Rhys Llwyd]

Dwi'n falch o allu dweud y bydd Cymru X (y gangen honno o'r blaid sy'n cynrhychioli'r union bobl y bydd y polisi hwn yn ei effeithio fwyaf) yn cyflwyno'r gwelliant canlynol:

Cynnig Gwreiddiol:

"Geilw'r Gynhadledd ar i'r Pwyllgor Gwaith, Cymru X, Grŵp Cynulliad Cenedlaethol Plaid Cymru
ar eraill sydd â diddordeb i ddwyn gerbron gynllun cynhwysfawr i weithredu yn llawn Goleg Ffederal Cymraeg ei iaith seiliedig ar yr egwyddorion canlynol:

1. Sicrhau dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg mewn pob sefydliad Addysg Uwch.

2. Gwneud y mwyaf o'r sgiliau iaith Gymraeg sydd eisoes ar gael mewn sefydliadau.

3. Rhoi arweiniad ar ddatblygu dysgu trwy gyfrwng y Gymraeg mewn addysg uwch.

4. Darparu ar gyfer datblygiadau tebyg posibl mewn dysgu mewn addysg bellach"

Gwelliant Cymru X

Ychwanegu y 4 pwynt isod:

5. Statws statudol fel sefydliad addysg uwch â chyfansoddiad annibynnol.

6. Siarter annibynnol yn nodi ei gylch gorchwyl, gan gynnwys addysgu ac ymchwil, a darpariaeth addysg uwch cyfrwng Cymraeg Cymru-gyfan.

7. Llif arian annibynnol, yn hytrach na derbyn cyfran o gyllid addysg uwch Saesneg.

8. Cofrestr myfyrwyr annibynnol a fyddai’n galluogi myfyrwyr i gofrestru gyda’r Coleg Ffederal Cymraeg yn ogystal ag un coleg penodol fel bod gan y coleg gorff o fyfyrwyr sydd wedi cofrestru ynddo ac yn teimlo perchnogaeth drosto.

Os bydd unrhyw rai yn gwrthwynebu'r gwelliant nawr fe fyddw ni'n gwbod yn iawn pwy yw'r maen tramgwydd.

[Rhys Llwyd]

Yn dilyn cyfarfodydd ddoe (ni ddywedaf ymhle na gyda phwy oherwydd rwy'n parchu preifatrwydd y cyfarfodydd) rwy'n teimlo fel bod yn rhaid dweud gair am Goleg Ffederal Cymraeg eto fyth.

Gan ddisgwyl cyhoeddiad buan gan y Gweinidog Addysg Jane Hutt ynglŷn a pholisi Llywodraeth Cymru'n Un o Goleg Ffederal Cymraeg carwn dynnu eich sylw at yr hyn a gredwn a dderbyniwyd ers blynyddoedd fel pedair egwyddor craidd Coleg Ffederal Cymraeg. Gellid defnyddio'r pedwar egwyddor yma wedyn fel meini prawf i farnu os ydy'r Llywodraeth ar y trywydd cywir tuag at wireddu eu haddewid o sefydlu Coleg Ffederal Cymraeg. Rhaid i Goleg Ffederal gynnwys yr elfennau canlynol:

(i.) Statws statudol a chyfansoddiad annibynnol,

(ii.) Siarter a chylch gorchwyl annibynnol gan gynnwys cyfrifoldeb dros holl addysg uwch cyfrwng Cymraeg Cymru,

(iii.) Llif arian annibynnol — o leiaf £20 miliwn yn y lle cyntaf tybiwn; ac yn olaf

(iv.) Cofrestr myfyrwyr annibynnol, a fydd yn sicrhau bod modd i fyfyrwyr gofrestru gyda’r Coleg Ffederal a chyda’u coleg daearyddol, gan arwain at ymdeimlad o berthyn a pherchnogaeth ohono.

I'r rhai diffuant hynny sy'n gofidio y bydd creu Coleg Cymraeg fel sefydliad statudol annibynnol yn rhyddhau'r sefydliadau presennol o'i cyfrifoldebau gadewch i ni gael un peth yn glir. Mi fydd y sefydliadau presennol yn parhau i fod yn ddarparwyr dan unrhyw drefn newydd. Mor debyg yw'r gymhariaeth gyda'r dadleuon yn '79 gyda sefydlu S4C. Sianel Gymraeg Vs mwy o ddarpariaeth Gymraeg ar y sianeli Saesneg. Coleg (aml-safle) Cymraeg Vs mwy o ddarpariaeth Gymraeg yn y prifysgolion presennol. Maen amlwg bellach mae rheidrwydd oedd sefydlu S4C er mwyn datblygu teledu Cymraeg, er fod y BBC yn parhau i fod yn chwaraewr pwysig ym myd darlledu Cymraeg yn yr un ffordd ac y bod yn rhaid gweld sefydlu Coleg Cymraeg i ddatblygu addysg Gymraeg er y bydd y prifysgolion traddodiadol yn parhau i chwarae eu rhan.

Eisoes mae llythyr agored gan dri deg o academwyr blaenllaw sy'n ymarferwyr dydd i ddydd ym maes dysgu cyfrwng Cymraeg wedi ei anfon at Jane Hutt yn amlinellu y pedwar egwyddor craidd. Yn ogystal, mae rhai cannoedd o bobl wedi torri eu henwau ar y ddeiseb ar-lein, croeso i chi lwybro draw i ychwanegu eich enw chi. Llwyr obeithiaf y bydd y llywodraeth yn achub ar y cyfle unigryw yma i sefydlu Coleg Ffederal Cymraeg ac na fydd y cyfle yn cael ei golli am genhedlaeth arall.

Mae gair wedi mynd i mewn i'r cylchgronau a'r papurau yn dweud yr un peth... efallai i chi synhwyro mae nid di-sail yw'r gofid bellach nad ydym ni yn debygol o weld setliad sy'n anrhydeddu'r pedwar egwyddor craidd yn llawn.

[Hedd Gwynfor]

Arwyddwch y ddeiseb dros Goleg ffederal Cymraeg yma - http://deiseb.cymdeithas.org/

[Llinos Spencer]

Faint o fyfyrwyr sydd eisiau addysg drwy Gyfrwng y Gymraeg? - dyna ydy'r cwestiwn sylfaenol.

Dwi'n gwneud arolwg ar hyn o bryd gyda myfyrwyr cyn gofrestru nyrsio fel sampl. Os ydych chi yn fyfyriwr nyrsio cyn gofrestru yng Nghymru, e-bostiwch fi am wybodaeth am sut i gael cyfle i ddweud eich barn am addysg nyrsio drwy gyfrwng y Gymraeg.

Llinos
Dr Llinos Spencer
l.spencer@bangor.ac.uk

01248 38 3171

[Rhys Llwyd]

Faint o fyfyrwyr sydd eisiau addysg drwy Gyfrwng y Gymraeg? - dyna ydy'r cwestiwn sylfaenol.

Nage. Y mater sylfaenol yw nid faint o alw sydd gan y myfyrwyr ond faint o alw sydd gan Gymru fel cenedl ac fel economi am arbennigwyr yn eu maesydd all drin eu maes yn gwbl hyderus ddwyieithog. I greu Cymru wirioneddol ddwy-ieithog mae angen i bob feistroli eu maesydd tuag at y lefel uchaf yn ddwy-ieithog: felly mae angen datblygu mwy o ddysgu cyfrwng Cymraeg yn y Prifysgolion - yn arbennig felly mewn maesydd gwasanaeth cyhoeddus fel nyrsio.

Maen wir nodi fod galw yn wan mewn rhai maesydd o dŷ y myfyrwyr ond dyna fydd rhan o waith y Coleg Ffederal Cymraeg, sbarduno galw ac annog mynediad.

[Garnet Bowen]

Gai wneud cynnig ymarferol. Os ydych chi'n wirioneddol boeni am hyn, beth am ymaelodi a Phlaid Cymru, a threfnu i fynd i'r gynhadledd flynyddol. Drwy wneud hynny, fe gewch chi gyfle i ddylanwadu ar y drafodaeth, a phleidleisio ar y cynnig dan sylw.

[Mihangel Macintosh]

Gai gynnig yn lle hynny y dylid boicotio pledleisio mewn dros unrhyw bleidiau gwleidyddol?

Diw e ddim fel bod Plaid Cymru neu unrhyw blaid arall yng Nghymru wedi newid unrhywbeth o werth neu o bwys ers bod mewn grym.

Fel dywedodd Ken Livingstone unwaith "If voting changed anything, they would make it illegal"

[Garnet Bowen]

Gai gynnig yn lle hynny y dylid boicotio pledleisio mewn dros unrhyw bleidiau gwleidyddol?

Diw e ddim fel bod Plaid Cymru neu unrhyw blaid arall yng Nghymru wedi newid unrhywbeth o werth neu o bwys ers bod mewn grym.

Fel dywedodd Ken Livingstone unwaith "If voting changed anything, they would make it illegal"

Wel mae hynny'n un ffordd o edrych ar y peth. Ond erys y ffaith bod pleidlais yn cael ei chynnal ar beth fydd polisi Plaid Cymru ar y mater, a bydd y polisi pleidiol hwnnw yn ei dro yn dylanwadu ar bolisi'r llywodraeth, gan arwain at sefydlu Coleg Ffederal neu beidio. Os cymerith holl gefnogwyr y Coleg Ffederal yr un agwedd a Mihangel, yna mae'r cynnig gwreiddiol yn sicr o basio, a fydd 'na ddim Coleg Ffederal. Os cymerith cefnogwyr y Coleg fy nghyngor i, mae posib trechu'r cynnig gwreiddiol, a cymeradwyo gwelliant a fyddai'n ymrwymo Plaid Cymru i gadw ei haddewid yn Cymru'n Un.

[Hedd Gwynfor]

Gai gynnig yn lle hynny y dylid boicotio pledleisio mewn dros unrhyw bleidiau gwleidyddol?

Diw e ddim fel bod Plaid Cymru neu unrhyw blaid arall yng Nghymru wedi newid unrhywbeth o werth neu o bwys ers bod mewn grym.

Fel dywedodd Ken Livingstone unwaith "If voting changed anything, they would make it illegal"

Wel mae hynny'n un ffordd o edrych ar y peth. Ond erys y ffaith bod pleidlais yn cael ei chynnal ar beth fydd polisi Plaid Cymru ar y mater, a bydd y polisi pleidiol hwnnw yn ei dro yn dylanwadu ar bolisi'r llywodraeth, gan arwain at sefydlu Coleg Ffederal neu beidio. Os cymerith holl gefnogwyr y Coleg Ffederal yr un agwedd a Mihangel, yna mae'r cynnig gwreiddiol yn sicr o basio, a fydd 'na ddim Coleg Ffederal. Os cymerith cefnogwyr y Coleg fy nghyngor i, mae posib trechu'r cynnig gwreiddiol, a cymeradwyo gwelliant a fyddai'n ymrwymo Plaid Cymru i gadw ei haddewid yn Cymru'n Un.

Dwi ar ddeall fod Cymru X yn cynnig gwelliant. Cywir?

[Hedd Gwynfor]

Mae Gweinidog Addysg y Llywodraeth Llafur/Plaid yn cyhoeddi ei phenderfyniad ynglyn â Choleg Ffederal Cymraeg ar Orffennaf 3ydd .

Er mwyn dylanwadu arni, bydd Cymdeithas yr Iaith yn cyflwyno'r ddeiseb dros Goleg Ffederal Cymraeg Ddydd Llun nesaf (30 Mehefin)... felly mae 6 niwrnod ar ôl i gael pawb posib i lofnodi'r ddeiseb - http://deiseb.cymdeithas.org