Siwr gen i mai dyma asgwrn y gynnen pan ddaw dadleuon am y rhyfel yn Irác ayyb. 'Dw i'n mawr hyderu bod nifer o'r rhai a gefnogodd hwnnw yn gwneud hynny am resymau moesol a didwyll. Digon teg. Yn wir teg awgrymu mai dyma hanfod neo-geidwadaeth fodern. Mae'n nod digon nobl yn hynny o beth. 'Dw i'n meddwl bod y sawl sy'n melltithio neo-geidwadwyr ac sy'n credu eu bod yn bobl gas yn eu hanfod yn camddeall eu safbwynt yn sylfaenol.
Ond 'dw i'n cael trafferth meddwl am unrhyw achos erioed o gyfundrefn ddemocrataidd sefydlog yn cael ei gorfodi ar un wlad gan wlad arall trwy drais. Dim un. 'Dw i ddim yn sôn am amddiffyn democratiaeth sy'n bodoli eisoes rhag bygythiad allanol (fel RhB2, er enghraifft), ond yn hytrach ceisio, trwy drais, greu cyfundrefn ddemocrataidd o'r newydd mewn gwlad lle nad oes traddodiad o'r fath wedi bodoli erioed. All rhywun fy nghywiro? Japan hwyrach? Ddim yn siwr. Ta waeth.
'Dan ni gyd, pob un wan jac, yn erbyn Saddam a'i debyg (ac mae'n dweud cyfrolau am safon disgwrs wleidyddol yr oes bod angen y fath ffycin disclaimer yn y lle cyntaf), a 'dan ni i gyd yn ysu i'r bobl sy'n gorfod byw mewn cyfundrefnau o'r fath i gael y cyfle i fyw fel 'dan ni yma'n ddigon ffodus i gael gwneud. Ond alla' i ddim yn fy myw weld sut y gellir cyflawni hynny trwy ryfel. Mae gwaethygu'r sefyllfa'n Irác, er enghraifft, wedi bod yn tipyn o gamp.
Mae'n rhaid i hynny ddigwydd yn "naturiol", hynny ydi'n fewnol, yn deillio o rym ewyllys y bobl.
Cyn i mi ddechrau mwydro'n ormodol, dyma fy mhrif bwynt. 'Dw i'n credu'n gryf mai arloeswr democratiaeth rhyddfrydol yn y Dwyrain Canol fydd Iran. 'Dw i'n reit sicr bod dyddiau'r Aiatolas, y twpsod barfog â'u cyfraith Sharia, wedi'u rhifo. Mewn gwlad lle mae canran anferth o'r boblogaeth o dan 25, mae'r ieuenctid yno'n ddigon gorllewinol eu naws o be' 'dw i'n ei ddallt. Bydd stiwdants Iran yn arwain rhyw fath o chwyldro democrataidd eu hunain o fewn y degawd neu ddwy nesa'. Dyna fy mhroffwydoliaeth i. Neu o leia', dyna oedd fy mhroffwydoliaeth cyn i ni wneud smonach bach o bethau trwy fynd i ryfel ddrws nesa'. 'Dw i'n pryderu bod y difrod enbyd a achoswyd gan hynny wedi symud y broses yn ôl yn anffodus. Ond fe ddaw'r dydd yn hwyr neu'n hwyrach, gobeithio.