Gwyrosydd a ddywedodd:Difyr yw'r syniad mai hen ffasiwn yw disgwyl i grwp Cymraeg ganu yn y Gymraeg. Beth welwyd ar Farian Dolgellau unwaith yn rhagor oedd oddeutu mil o Gymry Cymraeg yn y Fro Gymraeg mewn gwyl Gymraeg (mae amcanion swyddogol yr wyl yn son am hybu cerddoriaeth draddodiadol a'r iaith Gymraeg) a miloedd eraill o Gymry Cymraeg yn gwrando drwy'r cyfryngau yn gwrando ar griw o Gymry Cymraeg yn cyflwyno'u hunain fel grwp Cymraeg ac yn siarad gyda'r gynulleidfa yn y Gymraeg, ond yn canu can Saesneg. Nid beirniadaeth, ond ffaith.
Mae dewis canu yn y Gymraeg yn safiad gwleidyddol. Hyd yn oed yn fwy felly y dyddiau yma pan fo nifer fawr yn dewis peidio canu'n uniaith Gymraeg. Mae grwp Cymraeg yn dewis canu can Saesneg hefyd yn safiad gwleidyddol. Hoffi hynny neu beidio. Nid beirniadu, ond ffaith. Dwi'n hollol argyhoeddedig y gwelwn grwpiau nawr yn ymateb i ddweud "na doedd o ddim yn benderfyniad gwleidyddol, da ni jest yn hoffi'r gan" - wel rydych chi'n naif iawn felly gyfeillion.
Roeddwn i yno ac mi glywais Wild Horses ac mi gefais siom. Os ydw i eisiau clywed canu Cymraeg mi ddof i Ddolgellau a gwrando ar grwpiau Cymraeg (a dewis gwrando neu beidio ar grwpiau rhyngwladol). Mi wn i am le lle y gallaf wrando ar ganu Saesneg bob dydd o'r flwyddyn - dewisaf fynd yno yn achlysurol, ond nid felly y bu y penwythnos diwethaf.
Y cwestiwn yn y pendraw mae'n debyg yw beth yw'r pwynt canu yn y Gymraeg yn y lle cyntaf?
O ran y Sesiwn Fawr - y trefnwyr ddewisodd i'r wyl dyfu fel hyn. Nhw ddechreuodd wahodd grwpiau enfawr ac o'r herwydd gorfod symud yr wyl a chodi tal. Doedd dim rhaid, doedd dim angen, dewis oedd o. Roedd hi'n amlwg yn fuan iawn na fyddai hynny'n gynaliadwy yn yr hir dymor. Yr unig ffordd o gynnal gwyl yng Nghymru dros gyfnod o ddegawdau yw drwy ei reoli'n llym a'i gadw ar lefel fechan. Eleni roedd Y Theatr Fach, Ty Siamas a'r Clwb Rygbi yn dilyn ol troed y Sesiwn Fawr wreiddiol. Cynaliadwy a phleserus. Y gweddill ar y Marian oedd yn boendod (rhaid cyfaddef na fues i i'r babell ddawns - er ei fod yn edrych yn dda ar y teledu) a'r gweddill ar y Marian, am wn i, yw'r boendod ariannol i'r trefnwyr.
Oni fyddai Sesiwn Fawr o'r math hwn yn llwyddo eto? Clwb Rygbi, Ty Siamas, Theatr Fach, Cerddoriaeth yn y Ship a llwyfan bach ar y sgwar? Efallai ddim a fod pethau wedi mynd yn rhy bell a'r disgwyliadau'n rhy fawr bellach. Ond ar ol blwyddyn o hoe efallai?
Am ffocing bolycs pur. Ma genti hawl i dy farn, ond sgentim hawl deud "ffaith hyn" a "ffaith llall".
Yn enwedig pan ma be ti'n ddeud yn bwlshit.
