Geiriau Cwm Gwendraeth

Tafodieithoedd, beth yw *** yn Gymraeg, gramadeg, dywediadau ac ati

Cymedrolwr: Gwen

Rheolau’r seiat
Tafodieithoedd, beth yw *** yn Gymraeg, gramadeg, dywediadau ac ati. Pwyswch yma i ddarllen canllawiau cyffredinol maes-e.

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan adamjones416 » Gwe 08 Ebr 2011 11:09 pm

Falle bo hwn yn hen ond am hen ddwli am y llai o Gwmrag chi'n clywed yn Nyffryn Aman a chi'n clywed yr agosa chi'n mynd sha Cwm Gwendreth? Ma Glaman a Braman yn lot mwy Cymreigaidd na gwedwch Pont-iets, Mynydd y Garreg, Cross Hands, Trimsaran. Bythdi'r un nifer o siaradwyr Cymraeg yng Nghwmaman a Brynaman a sydd ym Mhontyberem. Lot o Sisneg i'w glywed yn Nhumble, Cross Hands a Thrimsaran.

Y wahaniaeth mwya yn y tafodieithoedd yw'r ffaith bod yr hen 'whenwyseg h/y tafodiaeth Morgannwg dal yn bodoli mewn elfennau o Gymraeg Dyffryn Aman tra bod Cwm Gwendraeth yn fwy 'Tafodiaith Shir Gar safonol'.

E.e Tafodiaith Dyffryn Aman
'Smoi'n gweu'tho ti 'to 'chan, wi weti catw efad o fale i ti reit ond smoi'n gylled diall bo ti'm ishe'u catw nhw acha bainc rhac ofan cewn ni law a bydd nhw'n oifad bobman'

Tafodiaith Cwm Gwendraeth

Sai'n gweud'tho ti 'to 'chan, rwy wedi cadw coeled o afale i ti reit ond sai'n gallu diall bo ti'm ishe'u cadw nhw ar ford rhag ofan cewn ni law a bydde nhw'n nofio bobman'.

Mae'r caledu dal yn bodoli yn Nyffryn Aman a'r traddodiad i ddweud 'ws e.e Rhedws e lawr yr hewl i ercyd powled o daffish ond cwmpws e a nafi'i go's. (rhedodd e lawr yr heol i mofyn bowlen o losin ond cwympodd e a brifo'i goes.
Citsh yn y goc yw pegi, wp hi mewn yn stêdi, tynn hi fas ar ôl gal flas a walle gei di fabi
adamjones416
Defnyddiwr
Defnyddiwr
 
Negeseuon: 42
Ymunwyd: Sul 03 Medi 2006 3:30 pm
Lleoliad: Glanaman

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan crwtyn » Llun 11 Ebr 2011 11:34 am

Braf iawn gweld bod yr edau yma wedi’i hatgofodi ar ôl blynyddoedd maith! Ymddiheuriadau am y dryswch rhwng Cwm Gwendraeth a Dyffryn Aman. Agorais i’r edau drwy ofyn am air Cwm Gwendraeth ‘shibec’ ac es i ymlaen i sôn am gasgliad maith o eiriau Dyffryn Aman ges i o ryw rifolyn sbel nôl. ‘Fallai dylwn i newid y teitl i Eiriau De-Ddwyrain Sir Gâr!”.

Tra bod yr edau nôl ar ei thraed, beth am gynnig cwpl o eiriau diddorol:

Uchelfar – gair Dyffryn Aman am ‘uchwelwydd’

Y nall – wedi clywed un o Lanaman yn arfer hwn ar gyfer “y llall”.


Cwestiwn bach i drigolion y dyffryn: rwy’n deall bod ‘ffarne’ yn golygu ‘pigyrnau’. Dw i wedi’i weld e mewn print ac mae Geiriadur y Brifysgol yn sôn ei fod e ar lafar yn Nyffryn Aman. Ydy hyn dal yn wir ac os felly, ydy ‘ffarne’ yn cyfeirio at ddim ond anifeiliaid???

Hefyd, beth mae ‘clawdd’ yn feddwl i chi??? Yn amaethyddol, mae’n cael ei ddefnyddio dim ond yn y gogledd a rhannau o Sir Benfro. Ond dw i’n credu bod y gair ar lafar yn ne-ddwyrain Sir Gâr yn yr ystyr ‘terfyn pwrpasol’, fel ‘clawdd gardd’ ar gyfer y wal ar waelod gardd.

Diolch.


P.s. beth yw'r gair 'efad' yn llinell ganlynol gan adamjones?:

Smoi'n gweu'tho ti 'to 'chan, wi weti catw efad o fale i ti reit ond smoi'n gylled diall bo ti'm ishe'u catw nhw acha bainc rhac ofan cewn ni law a bydd nhw'n oifad bobman'
crwtyn
Defnyddiwr
Defnyddiwr
 
Negeseuon: 21
Ymunwyd: Mer 14 Medi 2005 8:58 am
Lleoliad: Caerdydd (ond a'm calon o dan y Mynydd Du)

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan ceribethlem » Llun 11 Ebr 2011 1:34 pm

crwtyn a ddywedodd:P.s. beth yw'r gair 'efad' yn llinell ganlynol gan adamjones?:

Smoi'n gweu'tho ti 'to 'chan, wi weti catw efad o fale i ti reit ond smoi'n gylled diall bo ti'm ishe'u catw nhw acha bainc rhac ofan cewn ni law a bydd nhw'n oifad bobman'


adamjones416 a ddywedodd: E.e Tafodiaith Dyffryn Aman
'Smoi'n gweu'tho ti 'to 'chan, wi weti catw efad o fale i ti reit ond smoi'n gylled diall bo ti'm ishe'u catw nhw acha bainc rhac ofan cewn ni law a bydd nhw'n oifad bobman'

Tafodiaith Cwm Gwendraeth

Sai'n gweud'tho ti 'to 'chan, rwy wedi cadw coeled o afale i ti reit ond sai'n gallu diall bo ti'm ishe'u cadw nhw ar ford rhag ofan cewn ni law a bydde nhw'n nofio bobman'.

Yn y "cyfieithiad" Cwm Gwendraeth mae'n dweud coeled. Ystyr coeled yw lot fawr.
Nonsens
ceribethlem
Gweinyddwr
Gweinyddwr
 
Negeseuon: 4530
Ymunwyd: Gwe 11 Hyd 2002 10:22 pm
Lleoliad: mynydd du

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan Kez » Llun 11 Ebr 2011 2:02 pm

Mae coel yn air am lap, felly coelaid/coeled fyddai lapful neu lot fawr fel mae Ceri'n ddweud.

Mae garffed ne arffed yn air arall yn y De am lap a llond arffed neu arffedaid yn golygu lapful. Efallai bo 'efad' yn ffurf arall ar arffed neu arffedaid.
Rhithffurf defnyddiwr
Kez
Defnyddiwr Arian
Defnyddiwr Arian
 
Negeseuon: 661
Ymunwyd: Llun 30 Gor 2007 1:39 pm
Lleoliad: Battersea

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan ceribethlem » Llun 11 Ebr 2011 5:05 pm

Kez a ddywedodd:Mae coel yn air am lap, felly coelaid/coeled fyddai lapful neu lot fawr fel mae Ceri'n ddweud.

Diddorol fod coeled yn cael ei yngangu fel coeled, tra bod coel yn cael ei ynganu fel côl.
Nonsens
ceribethlem
Gweinyddwr
Gweinyddwr
 
Negeseuon: 4530
Ymunwyd: Gwe 11 Hyd 2002 10:22 pm
Lleoliad: mynydd du

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan Kez » Llun 11 Ebr 2011 5:36 pm

ceribethlem a ddywedodd:
Kez a ddywedodd:Mae coel yn air am lap, felly coelaid/coeled fyddai lapful neu lot fawr fel mae Ceri'n ddweud.

Diddorol fod coeled yn cael ei yngangu fel coeled, tra bod coel yn cael ei ynganu fel côl.


Dim really - mae coesau yn cael eu hynganu fel coesau, tra bod coes yn cael ei hynganu fel cos - ma'n itha comon :lol: - (yn rhannau o'r De cyn bo rhyw bedant yn dod hibo i'm herio!!)
Rhithffurf defnyddiwr
Kez
Defnyddiwr Arian
Defnyddiwr Arian
 
Negeseuon: 661
Ymunwyd: Llun 30 Gor 2007 1:39 pm
Lleoliad: Battersea

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan ceribethlem » Llun 11 Ebr 2011 6:18 pm

Kez a ddywedodd:
ceribethlem a ddywedodd:
Kez a ddywedodd:Mae coel yn air am lap, felly coelaid/coeled fyddai lapful neu lot fawr fel mae Ceri'n ddweud.

Diddorol fod coeled yn cael ei yngangu fel coeled, tra bod coel yn cael ei ynganu fel côl.


Dim really - mae coesau yn cael eu hynganu fel coesau, tra bod coes yn cael ei hynganu fel cos - ma'n itha comon :lol: - (yn rhannau o'r De cyn bo rhyw bedant yn dod hibo i'm herio!!)

Ai, heb feddwl amdano fe felna.
Nonsens
ceribethlem
Gweinyddwr
Gweinyddwr
 
Negeseuon: 4530
Ymunwyd: Gwe 11 Hyd 2002 10:22 pm
Lleoliad: mynydd du

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan crwtyn » Llun 11 Ebr 2011 6:43 pm

Diolch yn fawr Kez a Ceri. Felly, ydy coeled yn eithaf cyffredin yn yr ardal yn yr ystyr 'nifer go lew'?

Unrhyw feddyliau am ffarne neu clawdd fel wal gardd???
crwtyn
Defnyddiwr
Defnyddiwr
 
Negeseuon: 21
Ymunwyd: Mer 14 Medi 2005 8:58 am
Lleoliad: Caerdydd (ond a'm calon o dan y Mynydd Du)

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan adamjones416 » Llun 11 Ebr 2011 6:49 pm

Ie Efad yw'r term byddwn i'n defnyddio i ddweud bod nifer fawr o ..... coeled

Dwi heb ddod ar draws efad mewn unrhyw ardal arall ond Dyffryn Aman a Chwmtawe i fod yn onest, bydden i hefyd yn gweud coeled i fod yn deg.
Citsh yn y goc yw pegi, wp hi mewn yn stêdi, tynn hi fas ar ôl gal flas a walle gei di fabi
adamjones416
Defnyddiwr
Defnyddiwr
 
Negeseuon: 42
Ymunwyd: Sul 03 Medi 2006 3:30 pm
Lleoliad: Glanaman

Re: Geiriau Cwm Gwendraeth

Postiogan adamjones416 » Llun 11 Ebr 2011 6:56 pm

crwtyn a ddywedodd:Braf iawn gweld bod yr edau yma wedi’i hatgofodi ar ôl blynyddoedd maith! Ymddiheuriadau am y dryswch rhwng Cwm Gwendraeth a Dyffryn Aman. Agorais i’r edau drwy ofyn am air Cwm Gwendraeth ‘shibec’ ac es i ymlaen i sôn am gasgliad maith o eiriau Dyffryn Aman ges i o ryw rifolyn sbel nôl. ‘Fallai dylwn i newid y teitl i Eiriau De-Ddwyrain Sir Gâr!”.

Tra bod yr edau nôl ar ei thraed, beth am gynnig cwpl o eiriau diddorol:

Uchelfar – gair Dyffryn Aman am ‘uchwelwydd’

Y nall – wedi clywed un o Lanaman yn arfer hwn ar gyfer “y llall”.


Cwestiwn bach i drigolion y dyffryn: rwy’n deall bod ‘ffarne’ yn golygu ‘pigyrnau’. Dw i wedi’i weld e mewn print ac mae Geiriadur y Brifysgol yn sôn ei fod e ar lafar yn Nyffryn Aman. Ydy hyn dal yn wir ac os felly, ydy ‘ffarne’ yn cyfeirio at ddim ond anifeiliaid???

Hefyd, beth mae ‘clawdd’ yn feddwl i chi??? Yn amaethyddol, mae’n cael ei ddefnyddio dim ond yn y gogledd a rhannau o Sir Benfro. Ond dw i’n credu bod y gair ar lafar yn ne-ddwyrain Sir Gâr yn yr ystyr ‘terfyn pwrpasol’, fel ‘clawdd gardd’ ar gyfer y wal ar waelod gardd.

Diolch.


P.s. beth yw'r gair 'efad' yn llinell ganlynol gan adamjones?:

Smoi'n gweu'tho ti 'to 'chan, wi weti catw efad o fale i ti reit ond smoi'n gylled diall bo ti'm ishe'u catw nhw acha bainc rhac ofan cewn ni law a bydd nhw'n oifad bobman'


Braf iawn yw cael trafod tafodiaith yn helaeth dwi wrth fy modd ar wahanol dafodieithoedd ac o'r farn eu bod nhw'n cyfoethogi'n hiaith ni. Ie 'Uchelfar' dwi wedi clywed pobl o ardal Llandeilo/Llangadog a'r cyffinie yn defnyddio'r gair hwnnw hefyd yn hytrach na uchelwydd. Bydden i hefyd yn gweud y nall e.e Cer i ercyd dy 'sgidie 'di, Smai'n gwpod le ma nhw? Draw mynna 'shgwl ar bwys y nall. Ffarne hefyd yn air cyfarwydd iawn siwr o fod yn dod o ber, megis o ber fy esgyrn a pher (treiglad llaes wedyn falle dyma sut mae'r arferiad wedi dod?) Bydden i'n defnyddio ffarne am bobol hefyd dim jyst anifeiliaid. Colfen yw coeden i fi, a 'perth' yw clawdd yn yr ystyr wyt ti'n cyfeirio ato am wn i, byddwn i'n defnyddio clawdd hefyd i weud 'perth' ond perth taclus yw clawdd a chlawdd gwyllt afreolus yw perth? (sori os oes dryswch)
Citsh yn y goc yw pegi, wp hi mewn yn stêdi, tynn hi fas ar ôl gal flas a walle gei di fabi
adamjones416
Defnyddiwr
Defnyddiwr
 
Negeseuon: 42
Ymunwyd: Sul 03 Medi 2006 3:30 pm
Lleoliad: Glanaman

NôlNesaf

Dychwelyd i Defnydd yr Iaith

Pwy sydd ar-lein

Defnyddwyr sy’n pori’r seiat hon: Dim defnyddwyr cofrestredig a 14 gwestai