Ble Wyt Ti Rhwng? gan Hefin Wyn

[dafydd]

Efallai fod rhywun rhywun wedi canu'n Saesneg ar ryw demo yn Llanbidinodyn ym 1933 neu 1964 neu 1992 ond y band nath neud iddo fo gyfri iddyn nhw eu hunain ac i'r SRG oedd yr Anifeiliaid Anhygoel o Flewog pan nath Creation eu harwyddo nhw.

A, felly dim ond cael ei arwyddo i 'major' sy'n cyfri ie? Yn 1995 roedd hynny? Roedd nifer o fandiau Cymraeg yn "profi'r dyfroedd" o 1991 ymlaen gan ryddhau senglau/EPs saesneg neu dwyieithog, ymhell cyn SFA.

[Gorwel Roberts]

Pwy oedd y rheiny felly?

[dafydd]

Pwy oedd y rheiny felly?

Fel ddwedes i Jess (1993), Gorky's gyda albymau dwyieithog yr un adeg, Catatonia gyda cwpl o ganeuon Cymraeg yn 1992 (for the telly money) a wedyn EPs saesneg yn 1993. Dwi'n araf iawn darllen y llyfr dan drafodaeth felly dwi ddim yn gwybod os yw'r uchod yn cael eu drafod

[Lals]

Pwy oedd y rheiny felly?

Fel ddwedes i Jess (1993), Gorky's gyda albymau dwyieithog yr un adeg, Catatonia gyda cwpl o ganeuon Cymraeg yn 1992 (for the telly money) a wedyn EPs saesneg yn 1993. Dwi'n araf iawn darllen y llyfr dan drafodaeth felly dwi ddim yn gwybod os yw'r uchod yn cael eu drafod

Mae'r uchod yn cael ei drafod ond nid mewn ffordd gronolegol.

[Lals]

Efallai fod rhywun rhywun wedi canu'n Saesneg ar ryw demo yn Llanbidinodyn ym 1933 neu 1964 neu 1992 ond y band nath neud iddo fo gyfri iddyn nhw eu hunain ac i'r SRG oedd yr Anifeiliaid Anhygoel o Flewog pan nath Creation eu harwyddo nhw. Felly mae'n eironig mewn ffordd bod yr SRG yn dechrau efo grwp o'r enw'r Blew ac yn gorffen efo grwp arall Blewog.

Pryd wnaeth yr SRG ail-ddechrau?

[Gorwel Roberts]

Dyna gwestiwn difyr ac anodd! Ydi'r SRG wedi ailddechrau? Nath yr SRG orffen mewn gwirionedd? Gan fy dod yn gofyn y cwestiwn ydi hynny'n golygu dy fod yn meddwl bod yr SRG wedi ailddechrau? Mae'r SRG yn perthyn mewn amgueddfa, rywbeth arall sydd wedi dechrau o bosib? Be dach chi'n feddwl?

[khmer hun]

Pryd wnaeth yr SRG ail-ddechrau?

Yn ddiweddar ti'n feddwl? Fi'n rhoi e lawr i'r adeg pan weles i Anweledig yn cefnogi Jarman mewn ryw Steddfod, fi'n amau mai Llanelli 2000 o'dd hi. Deimles i o'r diwedd bod yna grwp ifanc oedd yn meddwl am be' o'n nhw'n ganu, gyda geirie da a catchy, ag afiaith oedd yn arfer perthyn i fandie fel y Cyrff a Tynal Tywyll. Big Leaves a'r Gorky's o'dd yr unig rai o'dd gwerth 'u watsio cyn 'ny. Lan at hynny, ro'dd lot o'r cerddorion dawnus i gyd wedi'u hudo at fiwsig house ac electronic, ac o'dd neb yn cwyno, ond o'dd y bandie gitars wedi mynd yn shit. So - fi'n beio'r drug culture am ddiffyg bandie gitâr Cymraeg o safon tua diwedd y 90au

[benni hyll]

Nath penodiad Meirion Davies fel Comisiynydd Rhaglenni Ieuenctid ym 1992 effectively "lladd" yr SRG fel oedd hi ar y pryd achos gafodd o wared o 'Fideo 9'.

Y gwirionedd am y sefyllfa oedd bod niferoedd gwylio'r rhaglen wedi gostwng yn aruthrol ac roedd cyllideb enfawr ar y rhaglen (lot mwy sy ar gael dyddiau yma i raglenni cyffelyb) oedd ddim yn cyfiawnhau parhad y rhaglen.

A'r ffaith bod Meirion Davies ddim efo fawr o ddiddordeb mewn cerddoriaeth gyfoes ar y pryd (a hyd heddiw). Oedd o'n sefyllfa 'survival of the fittest' mewn ffordd. Sink or swim. A'r rheinny oedd yn gallu nofio, wel, fe aethon nhw i nofio dros y ffin ar ol cwpl o flynyddoedd o barhau efo canu trwy'r Gymraeg.

Erbyn '93 a '94 dim ond llond llaw o fandiau Cymraeg "pur" oedd gennych chi. Roedd Gorkys 'di dechrau dringo'r ysgol tu allan i Gymru, roedd Catatonia yn recordio yn Saesneg, daeth Ffa Coffi i ben a'r Crumblowers a Hanner Pei a Beganifs. Dim ond Diffiniad dwi'n gallu cofio fel grwp oedd yn boblogaidd, yn headlinio gigs mawr ac yn dal i recordio'n unaiaith Gymraeg (a dwi ddim yn bod yn biased fan hyn )

Erbyn '95 roedd o'n gyfnod tywyll iawn ac er i raglenni fel 'I-Dot' ('96-2000) a 'Garej' ('97-'99) adelwyrchu be oedd yn mynd ymlaen, doedd fawr dim o enwau cofiadwy i gael yn y cyfnod '95 - '97. Tua diwedd y cyfnod yma daeth Tystion i'r amlwg ac Anweledig a Big Leaves, ac i fi, dim tan '99 (fyswn i'n dweud) oedd y SRG nol ar ei thraed gyda bandiau mawr o safon a phoblogrwydd.

[Gorwel Roberts]

Dwi'n meddwl bod Anweledig wedi dweud ar un adeg eu bod nhw am atgyfodi'r sin Gymraeg.

Efallai bod gwyliau fel Sesiwn Fawr wedi helpu hefyd o roi llwyfan fawr i'r grwpiau ar hyd yr amser.

Dwi'n dal i feddwl nad oes yna ddigon o le i'r 'SRG' ar y radio.

[Lals]

Dyna gwestiwn difyr ac anodd! Ydi'r SRG wedi ailddechrau? Nath yr SRG orffen mewn gwirionedd? Gan fy dod yn gofyn y cwestiwn ydi hynny'n golygu dy fod yn meddwl bod yr SRG wedi ailddechrau? Mae'r SRG yn perthyn mewn amgueddfa, rywbeth arall sydd wedi dechrau o bosib? Be dach chi'n feddwl?

Mae rhywbeth wedi digwydd yn ddiweddar i ail-gynnau fy niddordeb a dw i ddim yn gwybod pam yn union. Dwi wedi prynu mwy o CDs Cymraeg yn y flwyddyn diwethaf na wnes i ers blynyddoedd. Hefyd, mae'r ffaith mai'r seiat hwn - 'Cerddoriaeth Gymraeg Gyfoes' yw'r mwyaf poblogaidd ar Maes-e yn arwydd o rywbeth.