Five minues of heaven

[aled g job]

Pwy welodd hwn ar BBC 2 neithiwr? Roedd o'n anhygoel o dda hefo perfformiadau cwbl wych gan james nesbitt a liam neeson yn actio protestant a phabydd yn trio dod i delerau hefo gweithred dreisiol a newidiodd fywydau'r ddau ohonyn nhw yng Ngogledd Iwerddon 30 mlynedd ynghynt. Cafodd y ffilm ei gyfarwyddo gan y boi wnaeth gyfarwyddo "Downfall"( hanes dyddiau olaf Hitler ) , wedyn mi ron i'n gwybod y byddai'n safonol iawn, ac felly y buodd hi- roedd o'n un o'r pethau gorau dwi wedi'i weld ar y bocs ers stalwm a dweud y gwir.

Thema'r ffilm oedd Gwirionedd a Chymod a sail y stori oedd ymdrechion cwmni teledu i drefnu cyfarfod rhwng y ddau ohonyn nhw( y llofrudd, a'r person a fu'n lygad-dyst i lofruddiaeth ei frawd) fel rhan o'r broses hon. Roedd cymeriad Liam Nesson bellach wedi cefnu ar drais ac yn teithio'r byd yn ceisio hyrwyddo cymod rhwng grwpiau gwahanol, ond eto'n cael ei lethu'n ddyddiol gan yr atgof ohono yn 17 oed, yn edrych i fyw llygad plentyn bach oedd newydd ei weld o yn llofruddio mewn gwaed oer 30 mlynedd yn ol. Roedd y plentyn bach hwnnw, cymeriad James Nesbitt , wedi gweld chwalfa deuluol enbyd yn sgil y lladd a hynny wedi gadael creithiau seicolegol mawr arno ynghyg ag awydd ysol am ddialedd( a chael ei "five minutes of heaven").

Dangoswyd yn gelfydd iawn mai proses sy'n cael ei arwain gan wleidyddion ydi Gwirionedd a Chymod fel arfer a'u llawforwynion cyfryngol yn eu tro yn ceisio troi hynny i'w melin eu hunain, a'i gyflwyno ar ffurf teledu realaeth cyfoes cwbl anaddas. Cryfder y ffilm oedd dangos mai rhywbeth preifat rhwng unigolion ydi gwirionedd a chymod, nid rhywbeth sy'n gallu cael ei yrru a'i reoli gan wleidyddion a'r cyfryngau a'i becynnu mewn ffordd daclus ac anodyne i bobl.

Nid mewn gwesty crand o flaen y camerau teledu y daeth gwirionedd a chymod yn yr achos hwn, ond ar ffurf cwffas ffyrnig yng nghanol budreddi, llwch, gwaed a gwydr a hynny yn yr hen dy lle ddigwyddodd y llofruddiaeth wreiddiol. Roedd yr ymladdfa hon yn gwbl realistig ac yn fynegiant o rwystredigaeth corfforol yr oedd y naill a'r llall wedi'i brofi am flynyddoedd mawr. Dim ond ar ol y ffyrnigrwydd hwn a'r ymryddhad hwn yr oedd modd i'r ddau unigolyn dan sylw i adael y gorffennol i fod a symud ymlaen hefo'u bywydau. Nid geiriau mwys oedd yr ateb i broblem y naill a'r llall ond mynegiant corfforol real . Roedd hon yn ffilm fawr yn delio hefo natur y cof, dialedd, bwganod personol, newid personol a chymdeithasol, a pheryglon rhamantu trais ymhlith pobl ifanc ar eu prifiant. Ac mi roedd hi'n ffilm berthnasol iawn hefyd o gofio mai 17 ydi oed y llanc sydd wedi'i gyhuddo o ladd plismon yng ngogledd iwerddon yn ddiweddar.

[Ger Rhys]

Cytuno'n llwyr, roeddwn yn gobeithio bod rhywun arall wedi ei weld.

Roedd y diffyg cerddoriaeth cefndirol gan adael tawelwch fud ar adegau'n codi ias lawr asgwrn cefn rhywun, un o'r cyfnodau hynny lle mae 'actions speek louder than words'(megis yr eiliadau hynny ar waelod y star yn y gwesty). Roedd y ddau brif gymeriad yn llenwi eu rol i'r eithaf, Liam Neeson yn meddwl a phwyll a'n dra athronyddol tra fod James Nesbitt bron a boddi dan bwysau'r holl atgofion a hyd yn oed yn ymylu ar elfen o wylltineb/gwalltgofrwydd.

Roedd agor y ffilm pan oedd y ddau ar daith yn eu ceir ar y ffordd i'r lleoliad ffilmio yn y gwesty yn wych yn enwedig o symud o un oes i'r llall gan ddangos y chwal a ddigwyddodd i deulu'r Gwyddel o ganlyniad colli ei frawd. Ac yna gorffen yn yr hen dy mewn sgarmes waedlyd ym maith o lens y camera a'r gwleidyddion/cynhyrchwyr er budd eu hunain oedd am weld y ddau yn ysgwyd llaw.

Da oedd ei gweld hi o'r naill ochr, mae sawl yn meddwl mai dim ond un ochr oedd ar fai am bob dim a mai nhw oedd yr eithafwyr a'r llofruddwyr ac ati. Yn bendant roedd o'n ffilm dda gan atgoffa pawb ein bod wastad yn cofio rhyw lofruddiaeth (yn enwedig o adeg y trafferthion mawr a welwyd yng Ngogledd Iwerddon) ond yn dueddol o beidio a chymryd sylw neu anghofio am y bobl hynny wedi'r digwyddiad, tra iddynt hwythau mae maen y cof yn dal i bwyso(rhywbeth a fynegodd hogyn o Belfast imi'n dra ddiweddar).

Os ydy'r ffilm ar iPlayer, yna ewch yno i'w weld.

[finch*]

Nes i fwynhau'r ffilm 'ma mas draw, roedd hi'n hynod o 'gripping' ac yn hynod o fyw yn fy marn i. Ai ddim i siarad am bwrpas y ffilm gan bod aled a ger wedi trafod yn eitha cynhwysfawr yn barod. Y darnau sy'n aros yn y cof yw'r darnau'n dilyn Nesbitt yn y munudau cyn y cyfarfyddiad ar y teledu ble mae'r lens yn ei wyneb yn dangos clawstroffobia'r sefyllfa artiffisial y rhoddir y ddau ddyn ynddo. Dwi hefyd yn hoff o'r ffordd mae'n siarad a'i hun yn y car ac ar y ffordd i lawr y grisiau, yn dangos hol deimladau 30 mlynedd yn corddi (mae'r ddau beth yma yn fy atgoffa o Jeckyll ar y BBC rhyw ddwy flynedd yn ol, ddim jyst achos taw Nesbitt yw'r actor ond yr ymdriniaeth o wallgofrwydd a dofi'r hunan mewnol drwy onglau ffilmio agos a sgriptio). Mae'r ffeit (a dwi'n defnyddio'r gair i bwrpas achos dim 'brwydr' goreograffedig yw hi ond scuffle anniben mewn stafell fach) yn ddiweddglo da yn fy marn i gan ei fod yn wrthgyferbynniad mor fawr i drefniant sterylliedig y cyfweliad arfaethedig.