"Fferm gwynt" yn Lewis

[Seonaidh/Sioni]

Tipyn OTT efallai, ond dyma gerdd gen i...

Chwalwyd, chwythwyd y wyntfa ymaith;
Lladddwyd gan adar prinion.
Ni fydd diwydiant newydd
Yn dod i gyfoethi'r Heledd.
Ni erys diwylliant mwyach
Na heniaith dragwyddol yr ynys.
Daw tlodi, daw chwalfa, daw gwacter;
Diddymu, difetha, diboblogaethu,
Alltudio, anialwch, afiechyd;
Diwedd cymdeithas y Gaeliaid,
Pen taith yr iaith - marwolaeth.

[mabon-gwent]

Dyw unrhyw cerdd sy'n gorffen "Pen taith yr iaith - marwolaeth" ddim yn OTT, dwi'n dwli ar odlau

[Garreg Lwyd]

Buddugoliaeth i synnwyr cyffredin oedd gwrthod cynllun enfawr a difaol Gwaun Barvas – cynllun oedd yn cael ei alw'n 'ffatri wynt' gan bobl ardal Nis a'r Gorllewin. Er mor delynegol a dirdynnol yw'r gerdd, dyw'r sentiment a fynegir ynddi ddim yn cynrychioli barn pawb yn yr ynysoedd o bell ffordd.

Ta waeth, dyw hyn ddim yn golygu diwedd ffermydd gwynt yn Ynysoedd Heledd – mae cynllun mawr arall ar droed i gyflwyno fferm enfawr arall ar ystâd Eishken,cynllun arall y byddwn innau'n brwydro yn ei erbyn.

Gyda llaw, dydw i ddim yn gwrthwynebu ffermydd gwynt o gwbl – rwy'n cefnogi adeiladu un o fewn golwg i'm cartre ar hyn o bryd – ond dylai mwy o ymchwil fod yn digwydd yn Ynysoedd Heledd cyn llamu i gefnogi ymddiwydiannu i'r graddau a gynigir gan rai o'r cynlluniau hyn. Beth am ynni tonnau?

Byddai rhai yn dadlau bod angen gofyn sut mae cael yr holl drydan y bwrieid ei gynhyrchu yn Ynysoedd Heledd at ganolfannau poblog lle gellir ei ddefnyddio cyn codi'r tyrbiniau hefyd...

Ynteu ai cynllun unfed awr ar ddeg i gadw gwaith Arnish ar agor yw hyn i gyd, wedi ei ysgogi gan leiafrif gwleidyddol?

Mae wastad mwy nag un ochr i bob dadl.

[Seonaidh/Sioni]

Mae wastad mwy nag un ochr i bob dadl.

Wrth gwrs fod na, ac rydw i'n ddiolchgar iawn am dy gyfraniad. Rydw i'n sylweddoli nad ydy teimlad fy ngherdd yn deimlad pawb yn Lewis o ffordd hir. Hefyd, mae cynlluniau eraill ar y ffordd - yn cynnwys ynni tonnau - yn Ynysoedd Heledd. Ond bydd pob un yn cael ei wrthwynebu gan rai.

Be maen nhw'n cynhyrchu bellach? Tipyn o'r "clò mòr" (tweed), dim lot o bysgod y dyddiau 'ma, efallai rhyw fath o chwisgi sy'n ceisio cystadlu efo phethau fel y Famous Grouse, Glenmorangie, beth bynnag. Mae'r sefyllfa'n o wan ac mae eisiau allforio rhywbeth er mwyn bodoli. A dyma ni - trydan.

Y peth mod i'n ofni ydy fod pob cynllun am greu trydan - o'r gwynt, o'r tonnau, beth bynnag - yn cael ei wrthwynebu gan ddigonedd o "nimbys" i beri methiant, felly ni ddaw dim byd i'r ynysoedd i roi tipyn o asgwrn cefn i'w heconomi. Efallai nad oedd y cynllun sy wedi cael ei wrthod yn un hynod o dda, ond pa mor hir cyn i rywbeth ddod i hybu'r economi yno? Rydw i'n credu fod Comhairle nan Eilean Siar yn up against it yn nhermau cyllid eisoes - cofiaf i'r bwrdd iechyd lleol gael ei ariannu o bell mewn rhyw crisis diweddar.

Be sy'n eu hymaros rwan? Gwrthod cynllun ffatri gwynt, gwrthod cynllun gwynt arall, gwrthod cynllun tonnau...gobeithio na, ond dydy pethau ddim yn edrych yn dda ar hyn o bryd.